विशेष प्रतिनिधी
मुंबई: अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी पुन्हा एकदा भारत-पाकिस्तान वाद मिटवण्यात आपली मध्यस्थी यशस्वी ठरल्याचा दावा केला आहे. त्यांच्या मते, गेल्या सहा महिन्यांत त्यांनी सात आंतरराष्ट्रीय वादांवर तोडगा काढला आहे. हा दावा त्यांनी व्हाइट हाऊसमध्ये पत्रकार परिषदेत आणि त्यांच्या ‘ट्रूथ सोशल’ या सोशल मीडिया मंचावर व्यक्त केला.
Donald Trump
ट्रम्प यांनी सांगितले, “भारत आणि पाकिस्तान यांच्यातील तणाव अत्यंत गंभीर होता. दोन्ही देशांनी एकमेकांची 6-7 लढाऊ विमाने पाडली होती, आणि परिस्थिती अणुयुद्धाच्या उंबरठ्यावर होती. मात्र, आम्ही व्यापारी दबाव टाकून हे संकट टाळले.” त्यांनी रशिया-युक्रेन, कांगो-रवांडा यांसारख्या इतर आंतरराष्ट्रीय वादांवरही यश मिळवल्याचे नमूद केले.
भारताचा ठाम खुलासा
भारत सरकारने ट्रम्प यांच्या दाव्याला स्पष्टपणे फेटाळले आहे. भारताने म्हटले आहे की, ‘ऑपरेशन सिंदूर’ दरम्यान भारत-पाकिस्तान यांच्यातील युद्धविराम हा दोन्ही देशांच्या लष्करी संचालकांमधील (DGMO) थेट चर्चेतून साध्य झाला. यात कोणत्याही तृतीय पक्षाची मध्यस्थी नव्हती. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी ट्रम्प यांच्याशी फोनवर बोलताना काश्मीर प्रश्नावर तिसऱ्या पक्षाची मध्यस्थी नाकारली आहे.
ट्रम्प यांनी यापूर्वी 10 मे 2025 रोजी भारत-पाकिस्तान युद्धविरामाची घोषणा केली होती आणि त्यानंतर 40 हून अधिक वेळा हा दावा पुन्हा केला आहे. त्यांच्या मते, व्यापार थांबवण्याच्या धमकीमुळे दोन्ही देशांनी युद्ध थांबवले. मात्र, पाकिस्तानच्या काही मंत्र्यांनी युएई आणि इतर अरब देशांच्या मध्यस्थीचा दावा केला आहे, तर भारताने युद्धविराम हा द्विपक्षीय चर्चेतून झाल्याचे अधोरेखित केले आहे.
भारत-अमेरिका संबंधांवर ताण
ट्रम्प यांनी भारतावर 50% टॅरिफ लादण्याचा निर्णय जाहीर केला आहे, जो 28 ऑगस्ट 2025 पासून लागू होईल. भारताने रशियाकडून कच्च्या तेलाची खरेदी सुरू ठेवल्याने हा टॅरिफ 25% वरून 50% पर्यंत वाढवण्यात आला. यामुळे भारत-अमेरिका संबंधांवर तणाव निर्माण झाला आहे. भारताने अमेरिकेच्या अटी नाकारत रशियासोबत व्यापार वाढवण्यावर भर दिल्याने ट्रम्प यांनी अप्रत्यक्षपणे भारतावर दबाव टाकल्याचे मानले जाते.
ऑपरेशन सिंदूर: भारताची आक्रमक कारवाई
पहलगाम येथील दहशतवादी हल्ल्यानंतर भारताने ‘ऑपरेशन सिंदूर’ अंतर्गत पाकिस्तान आणि पाकव्याप्त काश्मीरमधील दहशतवादी तळांवर हल्ले केले. भारतीय हवाई दलाचे प्रमुख एअर चीफ मार्शल अमर प्रीत सिंह यांनी 9 ऑगस्ट 2025 रोजी सांगितले की, या कारवाईत पाकिस्तानची पाच लढाऊ विमाने आणि एक गुप्तचर विमान पाडण्यात आले. पाकिस्तानने हे दावे नाकारले असून, भारताने याबाबत अधिकृत माहिती उघड केलेली नाही.
आंतरराष्ट्रीय प्रतिक्रिया आणि विश्लेषण
ट्रम्प यांच्या दाव्यांमुळे जागतिक पातळीवर चर्चेला उधाण आले आहे. भारताने ट्रम्प यांचे दावे सातत्याने खोडून काढले असले, तरी त्यांनी आपली भूमिका कायम ठेवली आहे. काही तज्ज्ञांच्या मते, ट्रम्प यांचा हा दावा त्यांच्या आंतरराष्ट्रीय प्रभावाची छाप पाडण्याचा प्रयत्न आहे, तर काहींच्या मते, यामागे व्यापारी आणि आर्थिक दबावाची रणनीती आहे.
भारताने काश्मीर प्रश्नावर तिसऱ्या पक्षाची मध्यस्थी नाकारत आपली स्वायत्तता कायम ठेवली आहे. ट्रम्प यांच्या टॅरिफ धोरणामुळे भारताने अमेरिकेकडून शस्त्रास्त्रे आणि लढाऊ विमाने खरेदी करण्याची योजना तात्पुरती थांबवल्याची चर्चा आहे, जरी याबाबत अधिकृत आदेश जारी झालेले नाहीत.
ट्रम्प यांचा भारत-पाकिस्तान वाद मिटवल्याचा दावा त्यांच्या राजकीय रणनीतीचा भाग असल्याचे दिसते. मात्र, भारताने याला स्पष्ट नकार दिला आहे. येत्या काळात ट्रम्प यांचे टॅरिफ धोरण आणि भारत-अमेरिका संबंध यावरून नव्या घडामोडींची शक्यता आहे.
Trump claims again: Seven international crises, including the India-Pakistan dispute, have been resolved!
- राहुल गांधींची चोरी पकडल्याचा राग, काँग्रेसकडून पत्रकार शिव अरोर यांच्याविरुद्ध एफआयआर
- शक्ती संवाद : महिला सक्षमीकरणाच्या बरोबरच भारतीय संघराज्य व्यवस्थेतला सुसंवाद वाढविण्याचाही सक्षम प्रयोग!!
- Jarange Supporters : जरांगे समर्थक आक्रमक, लक्ष्मण हाकेंना चपलेचा प्रसाद देणाऱ्यास एक लाख रुपयांचे बक्षीस
- … म्हणून शरद पवारांचा उपराष्ट्रपतीपदासाठी राधाकृष्णन यांना पाठिंब्यास नकार